EMDR bij tinnitus
EMDR is een therapie die psychologen toepassen bij mensen die last blijven houden van de gevolgen van ervaringen die in het hier-en-nu nog steeds invloed hebben. EMDR is als therapie in de jaren negentig van de afgelopen eeuw ontstaan en is inmiddels te zien als een gedegen therapeutische methode. EMDR blijkt ook bij tinnitus en hyperacusis positieve effecten te hebben.
Lees verder
EMDR
EMDR is de afkorting van Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Psychologe Francine Shapiro ontwikkelde de EMDR therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van traumatische ervaringen. Ervaringen waarvan ze in het hier-en-nu nog steeds last hebben. EMDR is als therapie in de jaren negentig van de afgelopen eeuw ontstaan. Het is ondertussen te zien als een gedegen therapeutische methode. EMDR kan zowel bij tinnitus als bij hyperacusis positieve effecten hebben.
EMDR bij tinnitus maakt angstige gevoelens, boosheid of machteloosheid minder
De therapie kan het angstige gevoel, de boosheid of de gevoelens van machteloosheid die samen gaan met tinnitus verminderen. Ook wanneer de situatie waarin de tinnitus is ontstaan traumatisch was en de herinneringen in het heden nog pijnlijk zijn of het nog steeds moeilijk is om daar over te praten, kan EMDR bij oorsuizen zinvol zijn. Zo kan tinnitus ontstaan bij een zeer harde knal, het geluid van zeer harde feedback of tijdens een auto-ongeluk.
Door de inzet van EMDR bij tinnitus kan de angst bij patiënt verminderen. Ook kan deze spontaan op een andere manier kijken of denken over de tinnitus of de nare ervaring waarbij de tinnitus is ontstaan.
Meer rust door EMDR bij tinnitus
Psychologen die de therapie toepassen bij cliënten geven aan dat deze meer rust ervaren na een behandeling met EMDR bij tinnitus. Mensen die last hebben van tinnitus willen bepaalde situaties nog wel eens vermijden. Soms omdat ze deze bedreigend vinden of omdat ze er extreem angstig door worden. Na het volgen van de EMDR therapie geven cliënten aan dat zij situaties of bezigheden weer aandurven. Dat kan ook het geval zijn wanneer er sprake van hyperacusis. Er kan door de overgevoeligheid angst voor luide geluiden ontstaan.
Meer berusting in toestand
Ook kan EMDR bij tinnitus meer rust en berusting geven in de toestand waarin de cliënt zich bevindt. Dit heeft een positief effect op stress die zij ervaren. De afname in stress kan weer een gunstige invloed hebben op de ervaren tinnitus: juist stress kan er immers voor zorgen dat de tinnitus klachten erger worden of in stand worden gehouden.
Ondanks dat behandelaars positieve effecten melden en de eerste onderzoeksresultaten positief zijn, is EMDR bij tinnitus nog onvoldoende goed onderzocht om aan te merken als een bewezen effectieve methode bij tinnitusklachten.
Hoe gaat EMDR bij tinnitus in z’n werk?
Wanneer er sprake is van een nare ervaring waarbij de tinnitus is ontstaan zal de therapeut vragen om aan de gebeurtenis terug te denken. Het gaat erom hoe de patiënt deze gebeurtenis op dat moment nog ervaart. Daarbij vraagt de therapeut de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens te beschrijven. Hiermee verzamelt hij of zij meer informatie over de (traumatische) beleving. Daarna start het het verwerkingsproces.
Oogbewegingen en/of klikjes
Uw psycholoog zal vragen de nare gebeurtenis opnieuw naar voren te halen. Daarbij zal de psycholoog u vragen met uw ogen zijn/haar vingers te volgen (of een set klikjes op de oren te volgen). De psycholoog vraagt u om uw aandacht hierop te richten. De psycholoog zal u vervolgens vragen wat er telkens in uw gedachten naar boven komt of wat u beleeft. De EMDR procedure brengt over het algemeen een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook emoties en lichamelijke belevingen. Vervolgens vraagt de therapeut na de oogbewegingen aan de cliënt (of een set klikjes op de oren) zich te concentreren op de meest opvallende verandering. Daarna vinden er weer nieuwe oogbewegingen (of klikjes) plaats.
Wanneer de tinnitus angst of boosheid met zich meebrengt of de cliënt gevoelens heeft van machteloosheid of zich verloren voelt, kan de therapeut EMDR bij tinnitus ook inzetten. Hierbij vraagt de psycholoog vaak om het beeld van de tinnitus in positieve zin te veranderen. De patiënt zal vervolgens de opdracht krijgen een fantasiebeeld voor ogen te nemen terwijl er weer oogbewegingen of klikjes volgen.
Ook hierbij kunnen gedachten, beelden en gevoelens naar voren komen. Om het beeld van tinnitus te veranderen, zijn overigens ook andere technieken voor handen die zonder EMDR kunnen worden ingezet.
Zachte klikjes
In plaats van of naast oogbewegingen worden bij tinnitus vaak zachte klikjes gebruikt die tussen de oren afwisselen. Het voordeel van het gebruik van klikjes is dat deze veelal als rustgevend worden ervaren en ook afleiden van de tinnitus. Ook kan EMDR bij tinnitus worden ingezet om het beeld dat de cliënt heeft van uw tinnitus te veranderen.
EMDR is in door psychologe Francine Shapiro in eerste instantie ontwikkeld om posttraumatische stress te verminderen. De positieve ervaringen met EMDR ook bij andere psychische klachten en aandoeningen, zoals angst, schaamte, verdriet, rouw, schuld, boosheid en chronische pijn maakt dat EMDR steeds breder wordt ingezet.
Effecten van EMDR bij tinnitus
De oogbewegingen of sets met klikjes kunnen er langzamerhand toe leiden dat de vervelende herinnering minder krachtig wordt en dat de emotionele lading verloren raakt. Zo wordt het steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijke gebeurtenis waarbij de tinnitus is ontstaan terug te denken. Vaak veranderen ook de herinneringsbeelden vanzelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner.
Nieuwe gedachten en inzichten
Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis of aan de tinnitus zelf geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de nare ervaring waarbij de tinnitus is ontstaan steeds meer een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon of dat de negatieve gevoelens die gekoppeld zijn met tinnitus minder worden.
Wanneer EMDR wordt ingezet bij tinnitus om angstige gevoelens, boosheid, machteloosheid e.d. te behandelen, is deze erop gericht om deze gevoelens minder sterk te maken.
Na-effect EMDR
Na afloop van een EMDR sessie kunnen er enige na-effecten zijn. Zo kan het zijn dat de dagen na de EMDR sessie de beleving van de tinnitus of de ermee gepaard gaande gevoelens als indringender worden ervaren. Deze toename duurt over het algemeen niet langer dan drie dagen. Daarna zal een nieuw evenwicht ontstaan. De psycholoog kan u aanraden gedurende de eerste dagen na de EMDR sessie een dagboekje bij te houden en daarin op te schrijven wat er bij u naar boven komt. Deze zaken kunnen dan in de volgende sessie aan de orde komen.
Hoe kan het dat EMDR bij tinnitus positieve invloed heeft?
Een verklaring voor de positieve effecten van EMDR bij tinnitus is dat de combinatie van het sterk denken aan de nare gebeurtenis of de angst, boosheid of machteloosheid en de aandacht voor de afleidende oogbewegingen of klikjes er voor zorgt dat ons natuurlijke verwerkingssysteem wordt gestimuleerd. Omdat het oproepen van een nare herinnering of het richten op negatieve gevoelens een indringend effect heeft, kost dit veel geheugencapaciteit. De afleidende oogbewegingen of tikjes nemen ook geheugencapaciteit in beslag, waardoor er minder ruimte is voor de traumatische ervaring of de angst, boosheid, machteloosheid of andere gevoelens. Door de concurrentie van werkgeheugentaken is er nauwelijks meer plaats voor de levendigheid en de naarheid van de herinnering of nare gevoelens die de tinnitus veroorzaken. Dit biedt de patiënt de mogelijkheid om een andere betekenis aan de gebeurtenis of gevoelens te geven.
Onderzoek naar EMDR bij tinnitus
Wetenschappers doen momenteel onderzoek naar de effecten van EMDR bij tinnitus. De eerste resultaten van onderzoek naar EMDR bij oorsuizen zijn hoopgevend.
EMDR bij tinnitus kan momenteel nog niet gezien worden als een bewezen effectieve methode. Hiervoor is nader onderzoek nodig. Zodra er nieuwe onderzoeksresultaten bekend zijn, zal dit hier worden bekend gemaakt.